Documentatiecentrum - Patrimonium

Religieus erfgoed

150 jaar Sint-Rochuskapel te Relst, de kapel van nonkel 'Witte'. (16 augustus 2018)

artikel door Felix Goossens

Sint Rochuskapel

Al eeuwenlang spelen kapellen en kapelletjes een voorname rol in het religieuze verleden van onze voorouders en die rol lijkt nog lang niet uitgespeeld. Een mooi voorbeeld hiervan is de jubileumviering van de Sint-Rochuskapel in de Weisetterstraat in Kampenhout-Relst. Terwijl kerken en kathedralen voorlopig met een leegloop van gelovigen en een toeloop van toeristen worden geconfronteerd, trekken kapelletjes talloze bezoekers met religieuze motieven. Zo vanzelfsprekend is dat niet, want in tegenstelling tot kerken en kathedralen toren ze niet hoog boven het landschap uit. Ze liggen meestal aan de akkers, de weiden en de bossen van het platteland of in de weinige mindere bezochte straten van steden en dorpen.

Hier in de Weisetterstraat vinden we zo'n kapel, verborgen tussen het dorpsgezicht. De kapel, gewijd aan de Heilige Rochus van Montpellier werd gebouwd in 1868. Over de oprichting van de kapel doen twee verschillende theorieën de ronde. In de volgende regels stellen we ze aan u voor.

Een eerste theorie : 'Vondeling'

De meest gangbare is het verhaal van Nonkel Peeters, bijgenaamd 'Witte', de grootoom van Delphine Peeters en haar neven 'Tore' en 'Wannes'. Nonkel Witte was ongehuwd en nam een vondeling aan, als zijn eigen zoon. Uit dankbaarheid dat hij deze mogelijkheid had gekregen, liet hij de kapel bouwen. De kapel werd dan in 1868 gebouwd op de grond van zijn familielid Joannes Nazarius Peeters, de grootvader van Delphine. Uit een aantal aktes komen we te weten dat de vondeling de naam Dieudonné L'Heureux meekreeg, wat in vertaling neerkomt als ' de zaligmakende gave Gods'. Dieudonné, ook wel eens Deodatus (Latijnse wijze) genoemd, werd op 15 januari 1803 ten vondeling gelegd en door dienstmeid Jeanne Hoobaerts gevonden in de conciërge-woning van de familie Deloitte in Mechelen.
Volgens de akte werd "het kind achtergelaten in een armoedige toestand zonder het minste merkteken of bijhorend briefje. Het was van het mannelijk geslacht en zou ongeveer 20 maanden oud geweest zijn". Een kleine herberekening zegt ons, dat Dieudonné zou geboren zijn rond 15 mei 1801. Op 15 januari 1803 werd Dieudonné door een Mechelse rechtbank toegewezen aan Laurent Vertommen uit Kampenhout. Hij had zijn woning annex winkel aan de Haachtsesteenweg te Kampenhout-Relst (op de plaats waar een Chinees restaurant enkele jaren zijn deuren heeft opengehouden). Na een verblijf van 10 jaar bij de familie Vertommen werd hij door de grootoom van Delphine opgenomen "als zijn eigen zoon". Dieudonné trouwde op 30 januari 1826 met Barbara Heymbeeck, geboren in Kampenhout in 1799. Dit huwelijk vormde het begin van de verdere uitbouw van de familie L'Heureux in Kampenhout-Relst.

Tweede theorie : 'Dankbaarheid'

Een tweede theorie volgt eveneens de weg van ' de dankbaarheid', maar dan meer religieus gericht. Sint-Rochus, waaraan deze kapel gewijd is, behoort tot de noodhelpers. Sint-Rochus werd in het Franse Montpellier geboren in 1298 uit godvruchtige, welstellende edele ouders. Hij wordt meestal afgebeeld, net zoals het mooie Sint-Rochusbeeld in de kapel weergeeft, met een wonde boven de knie en met een trouwe hond naast hem. Meestal draagt hij een pelgrimsstaf met een kalebas, een korte pelgrimsmantel, knapzak, hoed en meestal zie je op zijn bovenbeen een pestbuil. De Heilige Rochus behoort tot de groep van zesendertig heiligen, die helpen of tussenkomen bij onbekende ziekten. Onbekende ziekte betekent hier dat men de ziekte nergens kan thuisbrengen of van de pijnen, waar men de oorzaken niet van kent. Zo wordt de Heilige Rochus vooral aanbeden bij de pest of de zwarte dood, cholera, longziekten, tuberculose, tyfus en eveneens bij pijn in de voeten, knieën en benen alsook tegen veepest en hondsdolheid. Vooral tijdens de pest- en cholera-epidemie keerde de bevolking zich tot Sint-Rochus voor hulp en genezing. Ook in Kampenhout-Relst en omstreken doken in het midden van de 19de eeuw weer overal ziektes op. In 1865 brak in Kampenhout en omstreken de tyfus en de cholera uit. Het hoogtepunt van deze besmettelijke ziekte lag in de jaren 1848-1868 (dat laatste jaar is tevens het exacte bouwjaar van het kapelletje). In de periode 1846-1848 stierven in onze streken niet minder dan 14.900 personen aan tyfus en cholera. In 1849 klom het aantal slachtoffers zelfs op tot 22.441. Maar wonder boven wonder, - Relst bleef grotendeels gespaard. Er was in de parochie Relst geen ongewone sterfte onder de bevolking te melden. En juist om die reden, dus dat Kampenhout-Relst ervan gespaard bleef, richtte de rijkere burgerij van Relst uit dankbaarheid in 1868, een kapel op ter ere van Sint-Rochus.

Familie Peeters en Van Remoortel

De kapel die in 1868 op de grond van Joannes Nazarius Peeters, de grootvader van Delphine Peeters en die gehuwd was met Catharina Schoevaerts gebouwd werd, is momenteel de eigendom van Walter Van Remoortel. Vermelden we nog dat Joannes Nazarius lid was van de kerkfabriek en meewerkte aan de oprichting van de nieuwe parochie 'Sint-Jozef' in 1898. De familie Van Remoortel vinden we terug in de 'Relstse gemeenschap' via Polidoor Van Remoortel. Polidoor Van Remoortel is geboren op 9 mei 1911 in Stekene als zoon van Ghislain Van Remoortel, geboren op 7 april 1884 eveneens in Stekene en overleden op 23 december 1971 in Grimbergen en van Elisa Smet, geboren op 15 augustus 1886 in Sint-Pauwels en overleden in Grimbergen. Polidoor was witloofboer. Hij huwde op 28 juli 1936 in Kampenhout met Delphine Ludovica Peeters, geboren in Kampenhout als dochter van Josephus Isidorus Peeters en van Maria Philippina L'Heureux, geboren op 24 augustus 1880 in Kampenhout als dochter van Engelbertus L'Heureux (1841-1901) en van Elisabeth Vander Elst (1845-1912).

Polidoor en Delphine hebben drie kinderen, Hugo, Walter (de huidige eigenaar) en Leo. Hugo huwde met Maria Catharina Van Peel en samen kregen ze vijf kinderen (Lena, Chistiane, Dirk, Hilde en Wim). Walter huwde met Jozefina Van Peel en samen kregen ze zes kinderen (Paul, Els, Ann, Marianne, Heidi en Jan). Leo huwde met Alice Van Daele en kregen een dochter, Ingrid.

Dat deze nu 150 jaar oude kapel mooi bewaard is gebleven, is mede te danken aan de personen die steeds het onderhoud van de kapel op zich namen, met name Frans Van Steenwinckel, Jules Van Dessel en Willy Verhuygt.




150 jaar Sint-Rochuskapel - Relst (foto Kris Leaerts)© Chantal Lemmens
150 jaar Sint-Rochuskapel - Relst (foto Kris Leaerts)© Chantal Lemmens
© Kris Leaerts
[ terug naar vorige pagina ]
logo Campenholt
© 2010-2024
Heemkring Campenholt - Kampenhout
Consulteer onze Copyright voorschriften.
website heemkring:www.campenholt.be
contact heemkring: info@campenholt.be

Bestand:
pagina laatst bijgewerkt op: 17-03-2019
webmaster: webmaster@campenholt.be